Fizik Hacim ve Kütle Konu Anlatımı Soru ve çözümleri

bu dersimizde kütle ve hacim arasındaki farktan bahsediceğiz.





Kütle - Hacim - Özkütle nedir

Kütle (m): Bir maddenin sahip olduğu madde miktarına kütle denir. Kütle “m” harfi ile gösterilir.

Kütle, bir cisimdeki madde miktarının ölçüsüdür. Aynı zamanda cismin hareket etmeye karşı gösterdiği direnç olarak da adlandırılabilir. Kütle her yerde aynı değere sahiptir.

Kütlenin SI birim sistemindeki birimi kilogram'dır. Bu kg. olarak kısaltılır. Kullanılan diğer birimler gram, ton ve pound'dur. Görelilik teorisine göre duran kütle m ile enerji E arasında E = mc2 bağlantısı olduğundan enerji birimi olan elektronVolt (eV) da kütle için kullanılabilir. Özellikle kütle ve enerjinin birbirine dönüşebildiği parçacık fiziğinde eV sık kullanılmaktadır. (yaklaşık 1 eV=1.783 × 10-36 kg).


Hacim (V): Bir maddenin uzayda kapladığı yere hacim denir. Hacim “V” harfi ile gösterilir. SI sisteminde birimi m3 dür.

Hacim formülleri;

Cisim Denklem Değişkenler
Küp: a3=a.a.a a = kübün bir kenarının uzunluğu
Dikdörtgen prizma: e.b.d e = en, b = boy, d = derinlik
Silindir (dairesel prizma): π.r2.h r = dairesel yüzün yarıçapı, h = dairesel plakalar arası mesafe (yükseklik)
Yüksekliğe bağlı olmayan, sabit bir alana sahip herhangi bir prizma: A.h A = taban alanı, h = yükseklik
Küre: 4/3 . π.r3 r = kürenin yarıçapı (bu formulün türetilmesi Küre maddesi altında ayrıntılı olarak görülebilir)
Elipsoid: 4/3 . π.a.b.c a, b, c = elipsoidin yarı eksenleri
Piramit: 1/3 A.h A = taban alanı, h = yükseklik (tabandan en üst köşeye kadar)
Koni (dairesel tabanlı piramit): 1/3 . π.r2/h r = tabandaki dairenin yarıçapı, h = tabandan en uca kadar olan mesafe (yükseklik)



Özkütle (d): Bir maddenin birim hacminin kütlesine özkütle denir. Özkütle “d” harfi ile gösterilir.

Maddelerin 1 cm3’ünün gram cinsinden kütlesine öz kütle denir. Öz kütle (d) ile gösterilir.
Kütle (m) ve hacim (V) arasında d=m/v bağıntısı vardır. Öz kütlenin birimi g/cm3 dür.
Saf maddelerin (element ve bileşik) öz kütleleri sabittir. Karışımların öz kütleleri ise sabit değildir.
Bir maddenin öz kütlesinden söz ederken sabit bir sıcaklıktaki öz kütlesinden söz edilmelidir. Sıcaklık değiştiğinde maddenin hacmi değişeceğinden öz kütlesi de değişir. Özellikle gazlardaki değişiklik daha belirgindir.
Öz kütle, maddenin karakteristik özelliği olmasına rağmen yalnız öz kütlesi bilinen bir maddenin hangi madde olduğu anlaşılamayabilir. Bir maddenin hangi madde olduğunun anlaşılabilmesi için birden fazla ayırt edici özelliğinin incelenmesi gerekir.
Kütlesi artan bir maddenin hacmide artar dolayısıyla,Hacimle kütle doğru orantılı değiştiği için öz kütle değişmez.


Özağırlık (ρ): Bir maddenin birim hacminin ağırlığına özağırlık denir. Özağırlık “ρ” harfi ile gösterilir.

d=m/v

ρ=G/v